Trabzon'un şirin bir ilçesi olan, 'Çepni' diyarı Şalpazarı, günümüze kadar taşınan ve özenle korunan kültürel ve sosyal değerleriyle Türk kimliğinin canlı bir örneğini sergiliyor. Trabzon'a 65 kilometre mesafede bulunan 24 bin nüfuslu Şalpazarı, öz Türkçe'yi kullanmadaki becerisi, ürettiği el sanatları, yayla turizmi, misafirperverliği ile dikkat çekiyor. Oğuz Türkleri'nin 24 kolundan biri olarak 10. ve 11. yüzyıllarda Anadolu'ya gelip Şalpazarı başta olmak üzere çevre ilçelere yerleşen Çepnilerin, kültürlerini günümüze kadar yaşatmaları, geleneklerine bağlılıklarının bir ifadesi. Şalpazarı'nın ya da nam-ı diğer 'Ağasar'ın giyim tarzına bakıldığında da Türkiye-Orta Asya coğrafyasındaki bazı giysilerin halen kullanıldığı görülüyor.

SADECE DÜĞÜNDE BAYRAMDA DEĞİL

Erkek kıyafetlerinin yöresel hiçbir özelliği kalmasa da, Şalpazarı bugün kadın giyimi açısından dikkate değer bir yer olarak gösteriliyor. Ağasarlı hanımlar, teknolojinin bütün yeniliklerine rağmen; sadece bayramlarda, düğünlerde, yayla göçü veya şenliklerde değil, günlük hayatlarında da yöresel kıyafetlerini giyiyor. Doç. Dr. Ali Çelik, 'Çepni Kültürü' adlı kitabında Ağasar yöresinin giyim tarzının bir nevi töre olduğunu söylüyor. Yöresel kıyafeti en çok giyen Doğancı Köyü hanımlarının dedikleri de bunu doğruluyor; "Dünyanın neresinde yaşarsa yaşasın, hangi konumda olursa olsun, köye veya yaylaya gelen her Doğancılı hanım veya kız çocuğunun yaptığı ilk iş; elbisesini değiştirip yöresel kıyafetini giymektir."

KARADENİZ'İ DE TEMSİL EDİYOR

Trabzon-Şalpazarı (Ağasar) İlçesi'nin geleneksel kadın kıyafetleri pek çok özelliğini kaybetmiş olmakla beraber halen canlılığını koruyor. Bu yönüyle Şalpazarı'nı temsil ettiği gibi Trabzon ve hatta tüm Karadeniz kadın kıyafetlerini de temsil ettiği söylenebilir. Şalpazarı'nda kadın kıyafetleri zamana ve modaya göre renklerinde, kullanış şekillerinde ufak tefek değişiklikler gösterse de genel hatları ile bütün Şalpazarı'nda halen kullanılıyor. Kıyafetin bazı parçaları günlük hayatta bütün köylerde kullanılırken bazı elemanları özel günlerde giyiliyor. Bir kadın kıyafetinin maliyeti ortalama 140 ile 200 YTL arasında değişiyor.

Şalpazarı adını dokumadan alıyor

Şalpazarı'nda halk uzun müddet, şal dokumalarıyla giysilerini kendi el tezgahlarında yapmış. Döşeme ve örtünme ihtiyaçlarını dastar ve çul dokuyarak, taşıma ihtiyaçlarını çentiye (çentik), zembil (camdan), heybe dokuyarak, sarma ve taşıma ihtiyaçlarını dırmaç, urgan ve ip dokuyarak, süs ve beşik ihtiyaçlarını bel bağı, yörek bağı dokuyarak gideren Ağasarlılar yine kendi el tezgahlarında sarma keten yaparak iç çamaşırı ve gömlek gibi ihtiyaçlarını karşılamışlar. Ayrıca zıpka, aba, şal ve başlık gibi ihtiyaçlarını da bizzat kendileri dokumuşlar. Zamanla bölge bu giyim ve dokuma mallarının alım-satım yapılması nedeniyle "Şarpazarı" daha sonra değişikliğe uğrayarak "Şalpazarı" adını almış.

kaynak: yenişafak gazetesi